Τα «ελληνικά νησιά» ως τίτλος και μόνο, έχουν περάσει στο παγκόσμιο τουριστικό λεξικό ως ένα βασικό λήμμα, ως ένας βασικός προορισμός. Θεωρούνται σε παγκόσμιο επίπεδο ως ένα από τα πιο ελκυστικά νησιωτικά συμπλέγματα, με αμέτρητες επιλογές για κολύμπι, διασκέδαση, διαμονή (ερημική ή κοσμοπολίτικη), διαδρομές, περιπάτους, λαογραφική ενασχόληση κτλ. Κάθε χρόνο και όχι μόνο κάθε καλοκαίρι, εκατομμύρια επισκέπτες από κάθε γωνιά του πλανήτη επισκέπτονται τα ελληνικά νησιά για να εκπληρώσουν ένα βασικό ταξιδιωτικό τους όνειρο.

Οι Κυκλάδες βρίσκονται στο κεντρικό Αιγαίο και περικλείουν δύο από τα πιο δημοφιλή από τα ελληνικά νησιά, τη Σαντορίνη και τη Μύκονο. Η Σαντορίνη έχει ένα τοπίο αξεπέραστο, με τους οικισμούς, πολλά καταλύματα και εστιατόρια του νησιού να αψηφούν τις απόκρημνες πλαγιές και τον ίλιγγο της ηφαιστειακής καλδέρας. Η Σαντορίνη έχει αναδειχθεί σε έναν από τους πρώτους προορισμούς στον κόσμο, έχει υπάρξει σκηνικό για κινηματογραφικές ταινίες, έχει φιλοξενήσει διασημότητες, είναι αγαπημένος προορισμός για γαμήλια ταξίδια. Όλα αυτά λόγω του μοναδικού τοπίου, του μοναδικού ηλιοβασιλέματος, της νησιωτικής αρχιτεκτονικής που μαγεύει τον επισκέπτη, του ιδιαίτερου κρασιού και της σχεδόν μυθικής ιστορίας του ηφαιστείου της, που κατά την επικρατέστερη εκδοχή κατέστρεψε ακόμα και τον μινωικό πολιτισμό στην Κρήτη.

Από την άλλη μεριά η Μύκονος, ένα χαρακτηριστικό νησί των Κυκλάδων, διατήρησε την αρχιτεκτονική των σπιτιών καθώς και δεκάδες μικρές εκκλησίες και ανεμόμυλους. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τις παραλίες και τη σχετικά μικρή απόσταση του νησιού από τον Πειραιά, έκαναν τη Μύκονο κέντρο του κοσμοπολίτικου τουρισμού εδώ και δεκαετίες, βασικό σημείο σταθμού για τις κρουαζιέρες, τόπο καλοκαιρινής συνάντησης και διασκέδασης για χιλιάδες Έλληνες και ξένους.

Η Δήλος είναι μια εξαιρετική, ιδιάζουσα περίπτωση. Βρίσκεται πολύ κοντά στη Μύκονο, σήμερα είναι ακατοίκητη, αλλά υπήρξε για αιώνες ένα πυκνοκατοικημένο νησί, ένας τόπος ιερός για όλες τις πόλεις της αρχαίας Ελλάδας και σήμερα είναι ένας τόπος διάσπαρτος από ερείπια της αλλοτινής δόξας. Σημείο διασταύρωσης των εμπορικών, θαλάσσιων δρόμων, τόπος γέννησης του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος, η Δήλος κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια. Κατά την αρχαιότητα, η Δήλος ήταν ότι και η Σαντορίνη και η Μύκονος μαζί σήμερα, καθώς τη ρωμαϊκή εποχή ζούσαν εκεί περίπου 30.000 άνθρωποι, αριθμός ασύλληπτος σε σχέση με το μέγεθος του νησιού. Η περίοδος ακμής διήρκεσε ως τον 1ο αιώνα π.Χ. οπότε απανωτές επιδρομές και λεηλασίες οδήγησαν στη σταδιακή ερήμωση των ιερών χώρων. Σήμερα στη Δήλο κατοικούν μόνο οι αρχαιοφύλακες, υπάλληλοι του Υπουργείου Πολιτισμού και περιοδικά κάποιοι βοσκοί από τα γειτονικά νησιά. Η επίσκεψη της Δήλου αποτελεί μια μοναδική εμπειρία, καθώς λείπει παντελώς το σύγχρονο ανθρώπινο στοιχείο, δεν υπάρχει οικισμός και άλλες υποδομές ή καταλύματα και ο επισκέπτης, λόγω του μεγέθους και του πλήθους των ευρημάτων, μεταφέρεται νοητά στη αίγλη της αρχαιότητας, τότε που στη Δήλο κατοικούσαν άνθρωποι από κάθε γωνιά του γνωστού κόσμου. Στη Δήλο λειτουργεί και αρχαιολογικό μουσείο με σημαντικά ευρήματα, αγγεία, κτερίσματα κτλ από τα πολλά ιερά του νησιού.

Τα Δωδεκάνησα

Στο νοτιοανατολικά Αιγαίο, ένα ξεχωριστό σύμπλεγμα νησιών, τα Δωδεκάνησα, μοιάζει να είναι πιο μακριά από την πολυσύχναστη τουριστική ζώνη. Είναι μια διακριτή γεωγραφική ενότητα της Ελλάδας, πολύ κοντά στις τουρκικές ακτές, με πλούσια ιστορία που πάντοτε συνδεόταν με τα ναυτικά – εμπορικά συμφέροντα στην περιοχή. Από την πολιορκία της από το Δημήτριο τον Πολιορκητή κατά τον 4ο αιώνα π.Χ., μέχρι την ενσωμάτωσή της στην Ελλάδα, το 1947, η Ρόδος, μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος, φέρει τη σφραγίδα πολλών κατακτήσεων και πολιτισμών και αποπνέει την πολιτιστική πολυχρωμία που γνώρισε ανά τους αιώνες. Η παλιά πόλη της Ρόδου, μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της Ουνέσκο, είναι ένα από τα ομορφότερα μεσαιωνικά κτιριακά συμπλέγματα στην Ευρώπη. Από τα Δωδεκάνησα ξεχωρίζουν τα δύο μεγαλύτερα νησιά, η Ρόδος και η Κως που δέχονται χιλιάδες τουρίστες που φτάνουν εκεί με απευθείας πτήσεις. Υπάρχουν εκτός αυτών και πολλά μικρότερα και πιο απομονωμένα νησιά που προσφέρουν ήρεμες διακοπές, άγρια τοπία και μια πραγματική προσέγγιση του ντόπιου πληθυσμού. Με αφετηρία λοιπόν τη Ρόδο, μπορείτε να βρεθείτε στη Σύμη, τη Χάλκη, τη Τήλο, ενώ με αφετηρία την Κω, το νησί του Ιπποκράτη, μπορείτε να φτάσετε στην Κάλυμνο, τη Λέρο, τους Λειψούς ή ακόμα και την Πάτμο. Η Πάτμος, ένα ακόμα βασικό αξιοθέατοι των Δωδεκανήσων, αποτελεί για πολλούς προορισμό προσκυνήματος μιας και εκεί γράφτηκε η Αποκάλυψη του Ευαγγελιστή Ιωάννη.

Τα Ιόνια Νησιά -  Μια σύντομη ιστορία
Κοντά στις ακτές της Δυτικής Ελλάδας απλώνεται ένα σύμπλεγμα νησιών που χαρίζει τη βαλκανική από την Ιταλική χερσόνησο: τι Ιόνια νησιά που ονομάστηκαν έτσι (κατά μία εκδοχή) από το όνομα της Ιούς, νύμφης και ιέρειας της Ήρας στο Άργος, που διέσχισε κατά τη Μυθολογία τη θάλασσα αυτή. Ονομάζονται και Επτάνησα, καθώς είναι επτά τα κυριότερα και μεγαλύτερα νησιά που κατοικούνται (τα υπόλοιπα, μικρότερα νησιά είναι τουλάχιστον 25).

Υπολογίζεται ότι από τη μυκηναϊκή Εποχή (περίπου 1200 π.Χ.) τα νησιά αυτά κατοικήθηκαν από ελληνικά φύλα. Είχαν εμπορικές συναλλαγές με τις ελληνικές πόλεις κράτη και διαδοχικά, μέχρι τον 4ο αιώνα π.Χ. πέρασαν στη σφαίρα επιρροής των μακεδονικών βασιλείων. Κατόπιν, ήρθε η εποχή της ρωμαϊκής κατάκτησης και τα νησιά αυτά πέρασαν μία σχετικά ήρεμη και ειρηνική περίοδο 4 αιώνων (pax romana) μέχρι τη διαίρεση της Αυτοκρατορίας και την πολιτική διαδοχή της από το Βυζάντιο.  Κατά τη βυαζντινή περίοδο αποτελούσαν το «θέμα της Κεφαλονιάς». Από τον 12ο αιώνα και ύστερα, τα Ιόνια νησιά έγιναν σταθμός των σταυροφόρων με αποτέλεσμα να κατακτηθούν σταδιακά από τα κράτη της Ιταλίας (βασίλειο της Σικελίας και Βενετία). Ήδη από το 1185, ο Γουλιέλμος της Σικελίας κατέκτησε τη Ζάκυνθο και την Κεφαλονιά, ενώ το 1204,  με την κατάλυση της βυζαντινής μοναρχίας, κατακτήθηκε και η Κέρκυρα με τους Παξούς και τα Κύθηρα. Η οριστική και καθολική κατάκτηση από τη «Γαληνότατη Δημοκρατία» της Βενετίας ολοκληρώθηκε το 1502. Η Κέρκυρα ήταν ενετική από το 1204, τα Κύθηρα από το 1238, η Ζάκυνθος το 1482, η Κεφαλονιά και η Ιθάκη έγιναν ενετικές το 1483, η Λευκάδα το 1502. Προηγουμένως, τα νησιά αποτελούσαν μήλον της έριδος ανάμεσα σε Ιταλούς και Γάλλους δούκες, ενώ και οι Οθωμανοί πέρασαν για λίγα χρόνια από όλα τα νησιά εκτός της Κέρκυρας. Κατά την Ενετική περίοδο, ένα μέρος της κοινωνικά ανώτερης τάξης πέρασε σε ένα στάδιο εκλατινισμού, με οικογένειες εγγεγραμμένες στο «λίμπρο ντ’ όρο» της Βενετίας, με νέους που μορφώνονταν στην Ευρώπη και ακολουθούσαν διεθνή καριέρα και με μια έντονη πολιτιστική επιρροή στον υπόλοιπο πληθυσμό που παρέμενε όμως πλειοψηφικά ελληνόφωνος και ορθόδοξος. Στα τέλη του 18ου αιώνα, που άρχισε να διαφαίνεται η προοπτική της απελευθέρωσης της Ελλάδας από τους Οθωμανούς, τα Επτάνησα, ως «πύλη προς τη Δύση» αποτέλεσαν καταφύγιο πολλών αγωνιστών – επαναστατών και διανοουμένων. Από το 1797 μέχρι το 1814, έγιναν τμήμα της Γαλλικής Αυτοκρατορίας του Ναπολέοντα, ενώ αμέσως μετά τους Γάλλους διαδέχτηκαν οι Άγγλοι που κράτησαν τα νησιά έως το 1864. Η απόφασή τους τότε να δώσουν τα νησιά στην Ελλάδα είχε να κάνει με τη δυναστειακή αλλαγή, καθώς οι Άγγλοι ευνόησαν την καθαίρεση του βαυαρού Όθωνα  το 1862 και επέβαλαν τη δυναστεία των Γκλύξμπουργκ το 1863. Θέλησαν λοιπόν να ενισχύσουν τη θέση του νέου βασιλιά ανάμεσα στον ελληνικό πληθυσμό και τα Επτάνησα έγιναν ελληνικά. Για τελευταία φορά, το Επτάνησα βρέθηκαν υπό ξένη κατοχή το 1941, οπότε κατελήφθησαν από το Ιταλούς.  Το Σεπτέμβρη του 1943 που οι Ιταλία συνθηκολόγησε με τους Συμμάχους, τα ιταλικά στρατεύματα της Κεφαλονιάς και συγκεκριμένα η 33η Μεραρχία Άκουι αντιστάθηκαν στους Γερμανούς που έφτασαν για να καταλάβουν το νησί και μετά από αρκετές μέρες μαχών οι Ιταλοί παραδόθηκαν. Παρόλα αυτά, οι Γερμανοί προχώρησαν σε μαζικές εκτελέσεις των αιχμαλώτων και υπολογίζεται ότι περίπου 5.000 Ιταλοί θανατώθηκαν στην Κεφαλονιά.

Τα Ιόνια νησιά είναι χωρίς αμφιβολία μια εντελώς διακριτή νησιωτική ενότητα από την υπόλοιπη νησιωτική Ελλάδα. Η φύση των νησιών είναι διαφορετική, οι παραλίες, βλάστηση και το γεωγραφικό ανάγλυφο διαφέρουν, καθώς δέχονται πολύ περισσότερες βροχοπτώσεις. Κυρίως όμως η κουλτούρα της περιοχής είναι διαφορετική λόγω της Ιταλικής - λατινικής επιρροής, της αγάπης για τη μουσική, της αρχιτεκτονικής. Ιδίως η Κέρκυρα, που μάλιστα υπήρξε και πατρίδα για αιώνες μιας ακμάζουσας εβραϊκής κοινότητας (μέχρι το 1944), διατηρεί μια κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα που γοητεύει κάθε επισκέπτη. Ως προς τη φύση, χαρακτηριστικό των Επτανήσων  είναι το πολύ πράσινο, τα ψηλά βουνά της Κεφαλονιάς, καθώς και οι απόκρημνες ακτές με τις πανέμορφες παραλίες στη δυτική πλευρά. Όλα τα κύρια νησιά απέχουν ελάχιστα από την ελλαδική ενδοχώρα και αποτελούν αγαπημένο και προσβάσιμο τόπο διακοπών για εκατομμύρια Έλληνες και ξένους.